Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

Ιούλιος Βερν: Η ζωή και το έργο του

Με την αφορμή τα 183 χρόνια απο την γένηση του Ιούλιου Βέρν και το σχετικό "αφιέρωμα" της google, διαβάστε για την ζωή και το έργο του "πατριάρχη" της επιστημονικής φαντασίας...
Ο Ιούλιος Βερν ήταν ένας από τους πρωτοπόρους των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του συγγραφέα όπως το ονόμαζε «επιστημονικών εκπαιδευτικών μυθιστορημάτων»: ο προσεκτικός αναγνώστης θα πληροφορηθεί πολλά για τη χλωρίδα, την πανίδα, τη γεωγραφία και την ιστορία των περιοχών όπου διαδραματίζονται τα έργα του. Ορισμένα κεφάλαια των έργων του είναι καθαρά και μόνο πληροφοριακού χαρακτήρα, όπως π.χ. το πρώτο κεφάλαιο («Το σκλαβοπάζαρο») στο δεύτερο μέρος («Στην Αφρική») του μυθιστορήματος "Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος".

Έτσι και οι διάφορες επινοήσεις στα έργα του δεν είναι προϊόντα φαντασίας, αλλά προσεκτικά ερευνημένες πιθανότητες. Εκ των πραγμάτων δηλαδή έπρεπε ορισμένα μέσα μετακίνησης στα μυθιστορήματά του να γίνουν αργότερα πραγματικότητα. Μάλιστα ορισμένες εφευρέσεις του είχαν ήδη πραγματοποιηθεί: ο ίδιος ο Ιούλιος Βερν ανέφερε σε συνέντευξή του οτι οι Ιταλοί είχαν φτιάξει υποβρύχια 60 χρόνια πριν από τον καπετάνιο Νέμο.


Η ζωή και το έργο του


Ο παγκόσμια γνωστός και πολυδιαβασμένος συγγραφέας γεννήθηκε σε συνοικία εφοπλιστών της παραθαλάσιας Nάντης και ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά ενός δικηγόρου, του Πέτρου Βερν, και μίας μητέρας, της Σοφίας, από εφοπλιστική οικογένεια. Ο πατέρας του σκεπτόταν να πάρει τον Ιούλιο στο γραφείο του όταν θα μεγάλωνε. Αλλά ο μικρός και ευφάνταστος Ιούλιος είχε άλλες ιδέες. Καθώς ήταν περιτριγυρισμένος από πλοία και ναυτικούς, αγάπησε τη θάλασσα και τις ζωές και περιπέτειες των ναυτικών. Μα ο αρχικός του πόθος να γίνει ναυτικός δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, παρά μονάχα στις σελίδες των μυθιστορημάτων του. Ο Πέτρος Βερν ήταν οπαδός της αυστηρής πειθαρχίας και ήθελε να εφαρμόσει ο γιος του έναν αλύγιστο κώδικα ζωής. Απογοητευμένος από τον πατέρα του, ο Ιούλιος σε ηλικία έντεκα ετών προσπάθησε στα κρυφά να μπει ως μούτσος στο πλήρωμα ενός εμπορικού πλοίου που θα ταξίδευε στις Ινδίες. Όμως κάποιος από τους μόνιμους ναύτες του πλοίου ειδοποίησε τον πατέρα του Ιούλιου ότι ο γιος του σχεδίαζε να το σκάσει, και όταν το πλοίο ήταν έτοιμο να αποπλεύσει, κατέφθασε ο πατέρας και πήρε το γιο του από το καράβι. Αργότερα, ο Ιούλιος υποσχέθηκε στους γονείς του ότι στο εξής θα ταξίδευε μονάχα με τη φαντασία του. Αυτό το γεγονός αποδείχτηκε ωστόσο ότι ήταν αποκύημα της φαντασίας της πρώτης βιογράφου του, της Μαργκερίτ Αλλότ ντε λα Φυγ. Αν και στην πραγματικότητα ο Ιούλιος Βερν ποτέ δεν έγινε ναυτικός, η αγάπη του για κάθε τι που συνδεόταν με τη θάλασσα χαρακτηρίζει ολόκληρη τη ζωή του και πολλά από τα βιβλία που έγραψε αργότερα αναφέρονταν στη θάλασσα.



Ο Ιούλιος τελείωσε φρόνιμα το γυμνάσιο στη Νάντη και ήταν αρχηγός σ' όλα τα παιχνίδια. Εφηύρε ένα νέο είδος ξυλοπόδαρα και πάντα ζωγράφιζε φανταστικές εικόνες στο μαυροπίνακα για να απεικονίσει τις ιδέες του για τις μηχανές και τις εφευρέσεις του μέλλοντος. Στα Λατινικά και στα Ελληνικά δεν ήταν ιδιαίτερα καλός, όχι επειδή δεν ήταν επιμελής, αλλά επειδή δεν τον ενδιέφεραν. Μόλις τελείωσε την υποχρεωτική εκπαίδευση, πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά και να πάρει την άδεια του δικηγόρου ώστε να αναλάβει αργότερα το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του.


Ως φοιτητής στο Παρίσι, ο Βερν ζούσε στις τυπικές φοιτητικές συνοικίες με ένα πενιχρό επίδομα, το περισσότερο από το οποίο το ξόδευε στα βιβλιοπωλεία και στα θέατρα. Η δίψα για διάβασμα ήταν ακόρεστη και ρουφούσε οτιδήποτε βιβλίο μπορούσε να αγοράσει ή να δανειστεί. Μάλιστα άρχισε να γράφει και να έχει επαφή με τον κόσμο των λογοτεχνών, μεταξύ άλλων με τους Αλέξανδρο Δουμά τον πρεσβύτερο και τον υιό, όπως και με τον Βίκτωρα Ουγκώ, από τους οποίους έμαθε πολλά που τον ωφέλησαν αργότερα.


Ολόκληρο χρόνο, το 1848, ο Ιούλιος Βερν έμεινε στο Παρίσι μελετώντας και δουλεύοντας σκληρά. Έτσι, σιγά-σιγά, κέρδισε την επιτυχία. Για κάποιο χρονικό διάστημα ξαναγύρισε στη μελέτη των νομικών για να ευχαριστήσει τον πατέρα του, αλλά δεν είχε κανένα πραγματικό ενδιαφέρον γι' αυτή την επιστήμη. Μετά το τέλος των σπουδών του (1849) παρέμεινε στο Παρίσι και δοκίμασε πρώτα την τύχη του ως θεατρικός συγγραφέας διάφορων ειδών, από τραγωδίες ως λιμπρέτα. Αργότερα αντιλήφθηκε ότι το ταλέντο του βρισκόταν σε πιο ελεύθερα θέματα, κι άρχισε να γράφει χιλιάδες λέξεις για περιπέτειες σε μακρινές χώρες, όπου οι εξερευνητές ταξίδευαν μέσα σε αερόστατα ή περπατούσαν κάτω από τη θάλασσα με σκάφανδρα. Έγραφε στην αρχή μίας εποχής προόδου της επιστήμης και έδωσε μεγάλη προσοχή ώστε τα έργα του να είναι περιεκτικά και ακριβή κατά το δυνατόν.


Το 1851 δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό περιοδικό Le Musée des familles οι πρώτες του μικρές ιστορίες: "Les premiers navires de la marine mexicaine" (Τα πρώτα καράβια του μεξικανικού ναυτικού) και "Un voyage en ballon" (Ταξίδι μέσα σε ένα αερόστατο). Εντούτοις συνεχίζει τα θεατρικά κομμάτια όλων των ειδών. Το 1855 δημοσιεύεται το πρώτο του μυθιστόρημα ταξιδιών και περιπέτειας το Un hivernage dans les glaces (Ένας χειμώνας στους πάγους).


Ο ντροπαλός Ιούλιος θα παντρευτεί το 1857 την Ονορίν Μορέλ (Honorine Morel), μια νεαρή χήρα με ήδη δυο κόρες. Για να συντηρήσει την οικογένεια που απέκτησε ξαφνικά, πήρε άδεια εργασίας ως χρηματιστής, επάγγελμα που εξάσκησε με σχετική επιτυχία, ενώ τις ελεύθερες ώρες του τις περνούσε γράφοντας θεατρικά έργα και περιπετειώδη διηγήματα. Το 1859 θα ταξιδέψει με τον φίλο του Αριστίντ Ινιάρ (Aristide Hignard) στη Σκωτία και αργότερα στη Σκανδιναβία. Στις 3 Αυγούστου 1861, κι ενώ βρισκόταν στη Δανία, γεννήθηκε ο γιος του Μισέλ (Michel). Γύρισε πέντε μέρες μετά τη γέννηση του γιού του και έκτοτε παραπονιόταν ότι το κλάμα του παιδιού τού αποσπά τη συγκέντρωσή του για τη συγγραφή μιας ιστορίας για ένα αερόστατο.


Το 1862, κι αφού συνάντησε μεγάλες δυσκολίες να βρει εκδότη για το έργο του, θα γνωρίσει τον Πιέρ-Ζυλ Ετζέλ (Pierre-Jules Hetzel) ο οποίος αποφάσισε να δώσει μια ευκαιρία σ' αυτό το νέο συγγραφέα. Έτσι, ο Ετζέλ αγόρασε το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Βερν, το Cinq semaines en ballon (Πέντε εβδομάδες στο αερόστατο), που ήταν η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, και συμφώνησε μαζί του για επιπλέον μυθιστορήματα του ίδιου τύπου. Παράλληλα, του έδινε συμβουλές για επιτυχές γράψιμο, που θα άρεσε στο αναγνωστικό κοινό. Αργότερα, με τη βοήθεια του Ετζέλ, ο Βερν θα έρθει σε επαφή με ερευνητές και εφευρέτες που διαπλάτυναν τις γνώσεις του, τον συμβούλευαν σε ειδικά θέματα και τον τροφοδοτούσαν με ιδέες.


Το βιβλίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και ο Ετζέλ έγινε ο μοναδικός εκδότης του Ιουλίου Βερν. Μετά την επιτυχία του Πέντε εβδομάδες με το αερόστατο ο Βερν έγινε γνωστός ως συγγραφέας και μπορούσε πλέον να συντηρείται μόνο με τη συγγραφή. Τα επόμενα χρόνια έγραψε πάρα πολλά μυθιστορήματα που συνήθως δημοσιεύονταν σε συνέχειες στο νεανικό περιοδικό του Ετζέλ Magazine illustré d'éducation et de récréation πριν εκδοθούν ως βιβλία. Το βάρος επικεντρώνονταν σε μυθιστορήματα ταξιδιών και περιπετειών.


Το εξώφυλλο του Vingt mille lieues sous la mer (20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα)Τα βιβλία του, που απευθύνονταν κυρίως σε νεανικό και σχετικά μορφωμένο αρσενικό κοινό, δεν ήταν επιτυχίες μόνο στη Γαλλία, αλλά χάρη στις μεταφράσεις τους, και σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Τα γνωστότερα έργα του είναι: 1863/64 "Voyages et aventures du capitaine Hatteras" (Ταξίδια και περιπέτειες του πλοιάρχου Χατεράς); 1864 "Voyage au centre de la Terre" (Ταξίδι στο κέντρο της Γης); 1865 "De la Terre à la Lune" (Από τη Γη στη Σελήνη); 1869 "Autour de la Lune" (Γύρω από τη Σελήνη) καθώς και το "Vingt mille lieues sous la mer" (20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα), που πάντα το θεωρούσε το καλύτερο έργο του. Τυπώθηκε το 1870 και εξασφάλισε τη φήμη του Βερν ως συγγραφέα επιστημονικών περιπετειωδών μυθιστορημάτων.


Το 1872 δημοσιεύτηκε το "Le Tour du monde en quatre-vingt jours" (Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες), η μεγαλύτερη επιτυχία του Βερν από άποψη πωλήσεων, το οποίο διασκεύασε με έναν άλλο συγγραφέα επιτυχώς για το θέατρο. Το 1876 εκδόθηκε το πολιτικό δράμα Michel Strogoff (Μιχαήλ Στρογκώφ), που και αυτό με τη σειρά του διασκευάστηκε σε επιτυχημένο θεατρικό έργο.


Μετά την έκδοση του Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες ο Βερν έγινε πλούσιος. Παρά τις επιτυχίες του, δεν κατάφερε το 1883 να γίνει μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, όπως ήταν η επιθυμία του. Έτσι, άρχισε να κάνει πολλά ταξίδια, εν μέρει με ιδιόκτητα μηχανοκίνητα ιστιοφόρα και διατηρούσε ένα εντυπωσιακό σπίτι στην Αμιένη όπου ζούσε και από όπου καταγόταν η σύζυγός του. Από το 1888 καταφέρνει να εκλέγεται συνεχώς ως δημοτικός σύμβουλος και με αυτή του την ιδιότητα θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με την πολεοδομία και το θέατρο.


Μετά το 1880 ο Βερν πέρασε πλέον το ζενίθ της δημιουργικότητας του, αλλά συνέχιζε να γράφει και να δημοσιεύει έργα σχεδόν χωρίς διάλειμμα. Η πίστη του όμως στα τεχνικά επιτεύγματα σιγά-σιγά εξασθενεί και από πολιτικής άποψης γίνεται πιο συντηρητικός. Στο τέλος της ζωής του, ο Ιούλιος Βερν κωφάθηκε και τυφλώθηκε. Ο θάνατος τον βρήκε στις 24 Μαρτίου 1905.


Όπως ήταν φυσικό για ένα τόσο επιτυχημένο συγγραφέα, πολλά από τα μυθιστορήματά του θα γυριστούν τον 20ό αιώνα σε ταινία. Δεν είναι τυχαίο που το 1954 το πρώτο ατομικό υποβρύχιο του κόσμου, το αμερικάνικο Ναυτίλος (Nautilus), λαβαίνει το όνομά του από το συνώνυμο φουτουριστικό υποβρύχιο του πλοιάρχου Νέμο από το 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα.

Πηγή: wikipedia.org