Είτε πρόκειται για Βάγκνερ είτε για βαριά λαϊκά, ο εγκέφαλος απολαμβάνει
τη μουσική με τον ίδιο τρόπο που απολαμβάνει το φαγητό, το σεξ, τα
ναρκωτικά ή το χρήμα: απελευθερώνει ντοπαμίνη, τον χημικό αγγελιαφόρο
της ευφορίας.
Ο ρόλος της ντοπαμίνης είναι γνωστός στην περίπτωση ερεθισμάτων όπως το
φαγητό και τα ναρκωτικά. Η νέα μελέτη, όμως. είναι η πρώτη που διερευνά
το ρόλο της ουσίας σε αφηρημένα ερεθίσματα που εξαρτώνται από τα
προσωπικά γούστα.
Εγκεφαλικές τομογραφίες εθελοντών δείχνουν ότι η ντοπαμίνη αρχίζει να εκκρίνεται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου όταν κανείς περιμένει να ακούσει ένα αγαπημένο μουσικό κομμάτι.
Όταν η στιγμή αυτή φτάσει, το αίσθημα ευφορίας απογειώνεται λόγω έκκρισης ντοπαμίνης σε μια διαφορετική περιοχή του εγκεφάλου.
Η διαφορά από άλλα ερεθίσματα που προκαλούν ευχαρίστηση, όπως τα ναρκωτικά και το χρήμα είναι ότι «η εμπειρία της απόλαυσης από αυτά τα αφηρημένα [μουσικά] ερεθίσματα εξαρτώνται απόλυτα από πολιτισμικές και προσωπικές διαφορές, οι οποίες μπορούν να διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ των ανθρώπων» αναφέρουν οι ερευνητές στο Nature Neuroscience.
Σε πρώτη φάση, ο Ρόμπερτ Ζατόρε και η Βάλορι Σάλιμπουρ του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά δημοσίευσαν αγγελίες ζητώντας εθελοντές που «ανατρίχιαζαν» από ευχαρίστηση όταν άκουγαν την αγαπημένη τους μουσική.
Οι οκτώ εθελοντές που επελέγησαν εξετάστηκαν με PET (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), μια εξέταση που εντοπίζει μια σκιαγραφική ουσία η οποία συνδέεται στους υποδοχείς ντοπαμίνης.
Πριν καν ακούσουν το αγαπημένο τους σημείο σε ένα μουσικό κομμάτι, οι εθελοντές απελευθέρωσαν ντοπαμίνη σε μια περιοχή του ραβδωτού σώματος που ονομάζεται κερκοφόρος πυρήνας.
Σε αυτή την περίπτωση, η απελευθέρωση ντοπαμίνης προκαλεί την ευφορία της προσμονής.
Όταν αντίθετα οι εθελοντές άκουγαν αδιάφορα μουσικά κομμάτια, ο εγκέφαλός τους δεν απελευθέρωνε ντοπαμίνη.
Οι εθελοντές υποβλήθηκαν στη συνέχεια σε λειτουργικό μαγνητικό συντονισμό, μια παραλλαγή της μαγνητικής τομογραφίας που παρακολουθεί ζωντανά τη ροή αίματος στον εγκέφαλο.
Η εξέταση επιβεβαίωσε το ρόλο του κερκοφόρου πυρήνα και επιπλέον έδειξε ότι τη στιγμή που ο εθελοντής ακούει το αγαπημένο του σημείο σε ένα τραγούδι -τη στιγμή της συναισθηματικής κορύφωσης- η ντοπαμίνη εκκρίνεται σε ένα άλλο σημείο του ραβδωτού σώματος, τον επικλινή πυρήνα.
Η διαφορά αυτή έχει νόημα, επισημαίνουν οι ερευνητές: η περιοχή που σχετίζεται με την προσμονή συνδέεται με άλλες περιοχές οι οποίες κάνουν προβλέψεις και αντιδρούν στο περιβάλλον. Αντίθετα, η περιοχή που ενεργοποιείται τη στιγμή της κορύφωσης συνδέεται με το λεγόμενο μεταιχμιακό σύστημα, το οποίο σχετίζεται με τα συναισθήματα.
«Εντυπωσιακή» χαρακτήρισε τη μελέτη ο ανεξάρτητος νευροεπιστήμονας Δρ Γκόντφριντ, ο ειδικεύεται στη μελέτη της μουσικής και του εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Όπως εξήγησε, η νέα μελέτη φαίνεται να επιβεβαιώνει οριστικά τις υποψίες που είχαν διατυπωθεί παλαιότερα για τη σχέση της μουσικής με την έκκριση ντοπαμίνης.
Όπως επισήμανε, όμως, η μουσική δεν είναι η μόνη πολιτιστική εμπειρία που διεγείρει το κύκλωμα της απόλαυσης στον εγκέφαλο. Μια άλλη πρόσφατη έρευνα έδειχνε ότι ο εγκέφαλος εκκρίνει ντοπαμίνη όταν μελετά έργα τέχνης.
Εγκεφαλικές τομογραφίες εθελοντών δείχνουν ότι η ντοπαμίνη αρχίζει να εκκρίνεται σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου όταν κανείς περιμένει να ακούσει ένα αγαπημένο μουσικό κομμάτι.
Όταν η στιγμή αυτή φτάσει, το αίσθημα ευφορίας απογειώνεται λόγω έκκρισης ντοπαμίνης σε μια διαφορετική περιοχή του εγκεφάλου.
Η διαφορά από άλλα ερεθίσματα που προκαλούν ευχαρίστηση, όπως τα ναρκωτικά και το χρήμα είναι ότι «η εμπειρία της απόλαυσης από αυτά τα αφηρημένα [μουσικά] ερεθίσματα εξαρτώνται απόλυτα από πολιτισμικές και προσωπικές διαφορές, οι οποίες μπορούν να διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ των ανθρώπων» αναφέρουν οι ερευνητές στο Nature Neuroscience.
Σε πρώτη φάση, ο Ρόμπερτ Ζατόρε και η Βάλορι Σάλιμπουρ του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά δημοσίευσαν αγγελίες ζητώντας εθελοντές που «ανατρίχιαζαν» από ευχαρίστηση όταν άκουγαν την αγαπημένη τους μουσική.
Οι οκτώ εθελοντές που επελέγησαν εξετάστηκαν με PET (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), μια εξέταση που εντοπίζει μια σκιαγραφική ουσία η οποία συνδέεται στους υποδοχείς ντοπαμίνης.
Πριν καν ακούσουν το αγαπημένο τους σημείο σε ένα μουσικό κομμάτι, οι εθελοντές απελευθέρωσαν ντοπαμίνη σε μια περιοχή του ραβδωτού σώματος που ονομάζεται κερκοφόρος πυρήνας.
Σε αυτή την περίπτωση, η απελευθέρωση ντοπαμίνης προκαλεί την ευφορία της προσμονής.
Όταν αντίθετα οι εθελοντές άκουγαν αδιάφορα μουσικά κομμάτια, ο εγκέφαλός τους δεν απελευθέρωνε ντοπαμίνη.
Οι εθελοντές υποβλήθηκαν στη συνέχεια σε λειτουργικό μαγνητικό συντονισμό, μια παραλλαγή της μαγνητικής τομογραφίας που παρακολουθεί ζωντανά τη ροή αίματος στον εγκέφαλο.
Η εξέταση επιβεβαίωσε το ρόλο του κερκοφόρου πυρήνα και επιπλέον έδειξε ότι τη στιγμή που ο εθελοντής ακούει το αγαπημένο του σημείο σε ένα τραγούδι -τη στιγμή της συναισθηματικής κορύφωσης- η ντοπαμίνη εκκρίνεται σε ένα άλλο σημείο του ραβδωτού σώματος, τον επικλινή πυρήνα.
Η διαφορά αυτή έχει νόημα, επισημαίνουν οι ερευνητές: η περιοχή που σχετίζεται με την προσμονή συνδέεται με άλλες περιοχές οι οποίες κάνουν προβλέψεις και αντιδρούν στο περιβάλλον. Αντίθετα, η περιοχή που ενεργοποιείται τη στιγμή της κορύφωσης συνδέεται με το λεγόμενο μεταιχμιακό σύστημα, το οποίο σχετίζεται με τα συναισθήματα.
«Εντυπωσιακή» χαρακτήρισε τη μελέτη ο ανεξάρτητος νευροεπιστήμονας Δρ Γκόντφριντ, ο ειδικεύεται στη μελέτη της μουσικής και του εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Όπως εξήγησε, η νέα μελέτη φαίνεται να επιβεβαιώνει οριστικά τις υποψίες που είχαν διατυπωθεί παλαιότερα για τη σχέση της μουσικής με την έκκριση ντοπαμίνης.
Όπως επισήμανε, όμως, η μουσική δεν είναι η μόνη πολιτιστική εμπειρία που διεγείρει το κύκλωμα της απόλαυσης στον εγκέφαλο. Μια άλλη πρόσφατη έρευνα έδειχνε ότι ο εγκέφαλος εκκρίνει ντοπαμίνη όταν μελετά έργα τέχνης.
